Bảo hiểm nông nghiệp Việt Nam: Thực trạng đáng lo ngại và giải pháp cần thiết

Bảo hiểm nông nghiệp tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có cả hình thức thương mại và hình thức do Nhà nước hỗ trợ. Tỷ lệ bảo hiểm cây trồng, vật nuôi còn thấp, khiến nông dân Việt Nam dễ bị tổn thương trước thiên tai và rủi ro. Bài viết này sẽ khám phá những nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này và đề xuất các biện pháp khắc phục để đảm bảo sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Bảo hiểm nông nghiệp Việt Nam: Thực trạng đáng lo ngại và giải pháp cần thiết

Ông Đỗ Minh Hoàng, thành viên Hội đồng quản trị (HĐQT) Công ty CP Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp (Bảo hiểm Agribank), cho biết Bảo hiểm Agribank đã cung cấp hơn 100 sản phẩm bảo hiểm cho khu vực tam nông, với doanh thu hàng năm trên 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, triển khai các loại hình bảo hiểm theo Nghị định 58/2018/NĐ-CP về các sản phẩm bảo hiểm cây trồng, vật nuôi còn rất thấp, chỉ chiếm khoảng 0,05% doanh thu phí hàng năm.

Một minh chứng rõ ràng là cơn bão Yagi, khi có tới 14.500 tỷ đồng dư nợ tín dụng của Agribank (vốn Nhà nước) có nguy cơ trở thành nợ xấu khó có khả năng thu hồi do không có bảo hiểm. Điều này cho thấy, chính sách bảo hiểm nông nghiệp hiện tại cả về hình thức thương mại và hình thức được Nhà nước hỗ trợ đều chưa thực sự hiệu quả.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng bảo hiểm nông nghiệp còn yếu kém tại Việt Nam. Thứ nhất, chính sách hỗ trợ phí bảo hiểm vẫn chưa đủ hấp dẫn đối với người dân, đặc biệt là các mô hình sản xuất tập trung. Thứ hai, phạm vi và đối tượng hỗ trợ còn hạn chế, chỉ tập trung vào một số loại cây trồng, vật nuôi nhất định. Thủ tục tham gia bảo hiểm cũng khá phức tạp, đòi hỏi nhiều giấy tờ chứng minh.

Ngoài ra, sự thiếu liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị nông nghiệp cũng là một rào cản. Người nông dân đa phần sản xuất trên quy mô nhỏ lẻ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ với các hợp tác xã và doanh nghiệp. Điều này khiến họ khó tiếp cận các công nghệ cao, khó kiểm soát đầu vào và đầu ra. Nhận thức của người dân về bảo hiểm nông nghiệp cũng còn hạn chế. Họ thường trông chờ vào các khoản hỗ trợ từ Nhà nước khi gặp sự cố thay vì chủ động tìm kiếm bảo hiểm.

Các sản phẩm bảo hiểm hiện có chưa đa dạng, linh hoạt. Phí bảo hiểm cao trong khi thủ tục bồi thường còn chậm trễ, tạo tâm lý e ngại đối với người dân.

Để tháo gỡ những khó khăn này, cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ. Thứ nhất, Chính phủ cần ban hành những chính sách và khung pháp lý phù hợp để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bảo hiểm phát triển các hoạt động bảo hiểm bền vững. Bên cạnh đó, cần cân đối ngân sách để hỗ trợ phí bảo hiểm cho nông dân, đồng thời mở rộng phạm vi địa bàn và đối tượng hỗ trợ.

Thứ hai, các doanh nghiệp bảo hiểm cần nỗ lực phát triển các sản phẩm linh hoạt hơn, đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân. Họ có thể ứng dụng công nghệ để dự báo rủi ro, giám định thiệt hại nhanh chóng và minh bạch hơn. Tăng cường tuyên truyền cũng là một giải pháp quan trọng để nâng cao nhận thức của người nông dân về vai trò của bảo hiểm nông nghiệp.

Thứ ba, các bên liên quan trong chuỗi giá trị nông nghiệp, bao gồm ngân hàng, nhà cung cấp vật tư và doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện chuỗi khép kín. Điều này giúp bình ổn giá, chia sẻ chi phí bảo hiểm và hỗ trợ người nông dân áp dụng công nghệ cao, tăng hiệu quả sản xuất.

Cuối cùng, Bảo hiểm Agribank cam kết "Đồng hành bền vững cùng tam nông" và đặt mục tiêu nâng tỷ lệ bảo hiểm nguồn vốn của Agribank từ 18% lên 30-50% trong 5 năm tới. Mục tiêu này hướng tới việc bảo vệ khoảng 5 triệu cá nhân, hộ gia đình và trên 10.000 doanh nghiệp, với tỷ lệ vốn tín dụng nhà nước được bảo hiểm lên tới 1 triệu tỷ đồng.