Bộ Y tế đề xuất bỏ quy định giới hạn số con, trao quyền tự quyết cho các gia đình

Để duy trì mức sinh thay thế bền vững trên toàn quốc, Bộ Y tế kiến nghị không tiếp tục quy định về số con đối với mỗi cặp vợ chồng, thay vào đó trao quyền quyết định cho các gia đình.

Bộ Y tế đề xuất bỏ quy định giới hạn số con, trao quyền tự quyết cho các gia đình

Với mục tiêu duy trì mức sinh thay thế ổn định ở mức 2,1 con/phụ nữ trên toàn quốc, Bộ Y tế đã đưa ra dự án Luật Dân số mới, trong đó có đề xuất bãi bỏ quy định về số lượng con được phép sinh. Dự luật không giới hạn số con mà trao quyền tự quyết cho các gia đình. Quyết định số con phụ thuộc vào các yếu tố như tuổi tác, sức khỏe, điều kiện giáo dục, công việc, thu nhập và khả năng nuôi dạy con cái của mỗi gia đình.

Việc trao quyền quyết định số lượng con cho các cặp vợ chồng được kỳ vọng sẽ giải quyết được tình trạng mức sinh thấp, tránh tình trạng già hóa dân số và những tác động tiêu cực của nó đối với nền kinh tế, xã hội và an ninh quốc gia.

Cùng với quyền tự quyết về số con, dự luật cũng nhấn mạnh trách nhiệm của các cặp vợ chồng trong việc chăm sóc và nuôi dạy con cái. Các gia đình cần đảm bảo xây dựng môi trường gia đình ấm áp, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và văn minh.

Quy định mới của dự luật dân số là một bước tiến quan trọng so với Pháp lệnh Dân số hiện hành, trong đó vẫn còn quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ được sinh "một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định".

Hiện tại, Việt Nam vẫn đang đạt mức sinh thay thế (hơn 2 con/phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ), nhưng mức sinh này có sự chênh lệch đáng kể giữa các vùng miền. Có 9 tỉnh, thành phố đạt mức sinh thay thế, 33 tỉnh, thành phố có mức sinh cao và 21 tỉnh, thành phố có mức sinh thấp. TP.HCM là địa phương có mức sinh thay thế thấp nhất cả nước.

Theo Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP.HCM, mức sinh tại thành phố đã giảm đáng kể trong những năm gần đây. Số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh sản năm 2023 là khoảng 1,32 con/phụ nữ, trong khi đó vào năm 2013 là 1,68 con/phụ nữ.

Để duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên toàn quốc, Bộ Y tế sẽ thực hiện các biện pháp điều chỉnh mức sinh phù hợp với từng vùng, đối tượng, điều kiện phát triển kinh tế, xã hội của cả nước, từng tỉnh, thành phố.

Để thực hiện thành công các mục tiêu dân số, Nhà nước cần bảo đảm ngân sách cho các hoạt động tuyên truyền, vận động, hỗ trợ và khuyến khích vật chất, tinh thần cho các đối tượng thực hiện chính sách dân số.

Bộ Y tế cũng cảnh báo về khả năng lợi dụng quy định mới về quyền tự quyết để vụ lợi, tuyên truyền và thực hiện trái với chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác dân số.

Đề xuất bỏ quy định giới hạn số con của Bộ Y tế là một bước tiến bộ nhằm giải quyết các vấn đề dân số hiện tại của Việt Nam. Tuy nhiên, việc trao quyền tự quyết cũng đi kèm với trách nhiệm của mỗi gia đình trong việc chăm sóc và nuôi dạy con cái, cũng như trách nhiệm của Nhà nước trong việc duy trì mức sinh thay thế bền vững và phòng ngừa các hành vi lợi dụng.