Chính phủ Đề Xuất Cơ Chế Đặc Thù Cho Dự Án Đường Sắt Cao Tốc Bắc - Nam

Bộ GTVT trình Chính phủ đề xuất triển khai dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam trong 8 năm, song cần 19 cơ chế chính sách đặc thù, đặc biệt nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của dự án.

Chính phủ Đề Xuất Cơ Chế Đặc Thù Cho Dự Án Đường Sắt Cao Tốc Bắc - Nam

Chính phủ Việt Nam vừa trình Quốc hội xem xét quyết định thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, với thời gian triển khai toàn tuyến trong 8 năm. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của dự án, Chính phủ đề xuất 19 cơ chế chính sách đặc thù và đặc biệt, như sau:

Chính phủ đề xuất cho phép Thủ tướng quyết định sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ, vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài và các nguồn vốn hợp pháp khác trong nước theo quy định. Cơ chế này giúp Thủ tướng linh hoạt huy động các nguồn vốn mà không phải thực hiện các thủ tục khác, đảm bảo sự chủ động và kịp thời trong quá trình triển khai dự án.

Chính phủ Đề Xuất Cơ Chế Đặc Thù Cho Dự Án Đường Sắt Cao Tốc Bắc - Nam

Chính phủ đề xuất cho phép Thủ tướng quyết định điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm giữa các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương để bố trí vốn cho dự án trong trường hợp không thay đổi tổng mức vốn trung hạn và hằng năm được Quốc hội quyết định. Cơ chế này giảm bớt thủ tục, rút ngắn thời gian, đáp ứng vốn cho dự án hiệu quả.

Chính phủ đề xuất UBND cấp tỉnh được điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng tại khu vực phụ cận ga đường sắt cao tốc khi cần thiết, không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh đã phê duyệt trước đó. Đối với khu vực ga chưa có quy hoạch xây dựng, UBND tỉnh cũng được lập các quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chi tiết mà không cần căn cứ vào các quy hoạch cấp trên. Cơ chế này giúp địa phương linh hoạt điều chỉnh quy hoạch để triển khai dự án nhanh chóng.

Chính phủ đề xuất chính sách đặc thù cho phép tổ chức, cá nhân chủ trì hoạt động khoa học, công nghệ phục vụ dự án được quyết định việc đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, đặt hàng để lựa chọn nhà thầu cung ứng dịch vụ, hàng hóa. Cơ chế này tạo điều kiện thuận lợi cho việc lựa chọn các nhà thầu có năng lực và chuyên môn phù hợp với yêu cầu của dự án.

Doanh nghiệp và tổ chức khoa học công nghệ tham gia dự án được hưởng các ưu đãi như doanh nghiệp công nghệ cao, bao gồm miễn thuế thu nhập từ thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ, ưu đãi đào tạo phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao. Cơ chế này nhằm thu hút các đơn vị có năng lực tham gia dự án, đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu và phát triển.

Đối với số tiền thu được từ khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt sau khi trừ đi các chi phí liên quan, chính quyền địa phương cấp tỉnh được giữ lại 50% và nộp 50% vào ngân sách trung ương để cân đối ngân sách nhà nước đầu tư cho dự án. Cơ chế này chia sẻ gánh nặng tài chính cho ngân sách trung ương, đồng thời tạo động lực cho địa phương tham gia tích cực vào dự án.

Chính phủ đề xuất được phép điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án, trừ trường hợp thay đổi mục tiêu, quy mô, vượt tổng mức đầu tư của chủ trương đầu tư dự án trên 10%. Cơ chế này tăng tính chủ động cho Chính phủ trong việc giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai dự án, đảm bảo sự tiến triển liên tục.

Chính phủ đề xuất cho phép công trình nhà ga đường sắt tốc độ cao không thuộc đối tượng phải thi tuyển phương án kiến trúc, tiết kiệm thời gian và đảm bảo tiến độ của dự án.

Chính phủ đề xuất cho phép chủ đầu tư được lập thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED) thay cho thiết kế cơ sở trong báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án.

Đối với các hạng mục công việc chưa có định mức được ban hành, chủ đầu tư được áp dụng định mức hoặc xác định chi phí theo suất đầu tư của các dự án, công trình tương tự, bao gồm cả các dự án nước ngoài. Cơ chế này đảm bảo định mức chi phí hợp lý do công nghệ và vật liệu mới được sử dụng.

Chính phủ cũng đề xuất các chính sách đặc thù liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu xây dựng, chuyển đổi đất rừng tương tự như đang áp dụng đối với các dự án công trình giao thông trọng điểm vừa qua.

Cần nhấn mạnh tầm quan trọng của các cơ chế đặc thù này trong việc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Theo Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam, Trần Thiện Cảnh, cơ chế khai thác quỹ đất xung quanh nhà ga (TOD) sẽ mang lại nguồn thu đáng kể, chia sẻ gánh nặng tài chính cho ngân sách trung ương và tạo động lực cho địa phương tham gia dự án. Cơ chế linh hoạt, ưu đãi và chia sẻ này sẽ thu hút các tổ chức, doanh nghiệp có năng lực tham gia dự án, đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo mục tiêu hoàn thành dự án đúng hạn.