Chùa Long Đọi Sơn - Ngôi cổ tự linh thiêng, biểu tượng văn hóa của Hà Nam

Nằm trên đỉnh núi Long Đọi, chùa Long Đọi Sơn với tháp Sùng Thiện Diên Linh nổi danh từ thời Lý là một di tích lịch sử - văn hóa, khảo cổ học quan trọng. Ngôi chùa mang vẻ đẹp an yên, tĩnh mịch và huyền bí giữa núi rừng xanh mát, là điểm hành hương tâm linh và thu hút khách du lịch gần xa.

Chùa Long Đọi Sơn - Ngôi cổ tự linh thiêng, biểu tượng văn hóa của Hà Nam

Chùa Long Đọi Sơn (hay chùa Long Đọi) tọa lạc trên đỉnh núi Long Đọi, thuộc xã Tiên Sơn, thị xã Duy Tiên, Hà Nam. Ngôi chùa có lịch sử lâu đời, gắn liền với tháp Sùng Thiện Diên Linh được xây dựng từ thời Lý. Toàn bộ chùa rộng 10.000m2, lưng tựa núi Đọi, ba mặt được bao quanh bởi dòng sông chảy quanh co thơ mộng. Để lên đến chùa, du khách phải vượt qua gần 373 bậc đá xẻ, men theo triền núi.

Chùa Long Đọi Sơn là một trong những trung tâm Phật giáo lớn của Việt Nam thời Lý. Nơi đây lưu giữ nhiều hiện vật quý giá mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa, tiêu biểu là tấm bia Sùng Thiện Diên Linh khắc chữ cả hai mặt với nội dung ca ngợi công lao của vua Lý Nhân Tông và Thái úy Lý Thường Kiệt trong việc xây dựng, kiến thiết và đánh giặc giữ nước. Tấm bia này đã được công nhận là Bảo vật quốc gia.

Ngoài tấm bia Sùng Thiện Diên Linh, chùa còn bảo tồn nhiều di vật quý khác như tượng Di Lặc bằng đồng, 6 pho tượng kim cương, tượng đầu người mình chim Kinari, nhiều mảng chạm trang trí bằng đất nung, gạch hoa văn thời Lý. Những hiện vật này phản ánh sự phát triển hưng thịnh của Phật giáo Việt Nam thời Lý và giá trị mỹ thuật tinh xảo của thời đại đó.

Tòa Tam Bảo của chùa Long Đọi Sơn có 7 gian bái đường và 3 gian Thượng điện. Chính giữa bái đường thờ Đức Phật Di Lặc, hai bên thờ chư vị Phật và đức Hộ Pháp. Hai bên hành lang chùa sau tòa Tam bảo là 18 gian thờ thập bát La Hán. Mái chùa được lợp ngói mũi hài, bờ nóc đắp rồng chầu nguyệt, tạo nên vẻ uy nghiêm, cổ kính.

Xung quanh chùa Long Đọi Sơn là cảnh sắc sơn thủy hữu tình. Ngôi chùa nằm lọt thỏm giữa rừng cây xanh mát, non nước hữu tình. Từ trên đỉnh núi Long Đọi, du khách có thể ngắm nhìn toàn cảnh thị xã Duy Tiên với những cánh đồng lúa xanh ngát, dòng sông uốn lượn và những ngọn núi xa xa. Vẻ đẹp thiên nhiên kết hợp hài hòa với kiến trúc cổ kính của chùa tạo nên một bức tranh vừa thơ mộng vừa linh thiêng.

Chùa Long Đọi Sơn là một điểm hành hương tâm linh quan trọng của người dân địa phương và du khách thập phương. Nơi đây được coi là chốn linh thiêng cầu bình an, may mắn và sức khỏe. Vào dịp đầu năm mới, nhiều người dân vẫn đến chùa Long Đọi để cầu nguyện những điều tốt đẹp nhất cho gia đình và bản thân.

Năm 2016, chùa Long Đọi Sơn được Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt, thể hiện sự ghi nhận về giá trị lịch sử, văn hóa, kiến trúc của di tích này. Ngày nay, chùa Long Đọi Sơn vẫn được trùng tu, tôn tạo và bảo vệ để giữ gìn và phát huy những giá trị của một di sản văn hóa - tâm linh quý báu của dân tộc.

Hàng năm, vào ngày 21 tháng 3 âm lịch, chùa Long Đọi Sơn tổ chức lễ hội truyền thống thu hút đông đảo du khách và người dân địa phương tham gia. Lễ hội gồm nhiều hoạt động văn hóa, thể thao như rước kiệu, hát chầu văn, thi đấu vật, biểu diễn múa lân, tạo nên không khí vui tươi, náo nhiệt. Lễ hội chùa Đọi Sơn không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công ơn của các bậc tiền nhân, mà còn là cơ hội để quảng bá văn hóa - du lịch của Hà Nam.

Ngày nay, chùa Long Đọi Sơn không chỉ là một điểm hành hương tâm linh mà còn là một địa điểm du lịch hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Vẻ đẹp uy nghiêm, cổ kính của kiến trúc, giá trị lịch sử - văn hóa đặc sắc và không gian thiên nhiên thơ mộng khiến chùa Long Đọi Sơn trở thành một điểm đến không thể bỏ qua khi du ngoạn vùng đất Hà Nam.