Đẩy mạnh bảo vệ dữ liệu cá nhân giữa bối cảnh lừa đảo tinh vi

Dữ liệu cá nhân bị đánh cắp và sử dụng cho mục đích lừa đảo, đe dọa đang trở thành vấn nạn nghiêm trọng. Các đại biểu Quốc hội kêu gọi siết chặt quy định để bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân.

Đẩy mạnh bảo vệ dữ liệu cá nhân giữa bối cảnh lừa đảo tinh vi

Tại phiên thảo luận về dự Luật Dữ liệu tại Quốc hội, đại biểu Trình Lam Sinh, Phó đoàn An Giang, đã nêu lên vấn đề nhức nhối mà ông đã gặp phải. Ông cho biết kẻ gian đã đánh cắp được đầy đủ thông tin cá nhân của ông, bao gồm số điện thoại, công việc, chức vụ và thậm chí là cả thông tin thanh toán tiền điện, tiền nước của gia đình. Những thông tin này đã bị kẻ xấu sử dụng để lừa đảo, đe dọa ông nhiều lần.

Đại biểu Sinh nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đặc biệt trong bối cảnh tội phạm mạng và lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông đề nghị cơ quan soạn thảo luật rà soát kỹ lưỡng, bổ sung các hành vi phạm tội mới và chế tài phù hợp để bảo vệ người dân.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa, Phó đoàn Cần Thơ, cho biết qua tiếp xúc với cử tri, ông nhận thấy người dân rất quan tâm đến tình trạng rò rỉ, mua bán dữ liệu cá nhân trái phép. Ông chỉ ra rằng hệ thống thông tin vẫn còn nhiều lỗ hổng bảo mật và việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia với dữ liệu dân cư còn khó khăn.

Đại biểu Nghĩa đề nghị dự thảo luật nghiên cứu, khắc phục những vấn đề này, đồng thời phân loại dữ liệu thành các nhóm nhạy cảm cần hạn chế chia sẻ, dữ liệu có thể chia sẻ và dữ liệu phục vụ quốc phòng, an ninh quốc gia. Ông cũng nhấn mạnh cần quy định rõ ràng về các nguyên tắc kết nối, chia sẻ, khai thác và sử dụng dữ liệu.

Phó chủ tịch Hội Luật gia tỉnh Đồng Tháp Phạm Văn Hòa cho rằng cần xác định cụ thể mức độ dữ liệu cá nhân bị hạn chế khai thác, thu thập để tránh việc lộ lọt thông tin đời tư của cá nhân và gia đình. Ông cũng bày tỏ lo ngại về Điều 18 của dự thảo luật, quy định chế tài đối với trường hợp không cung cấp dữ liệu cho cơ quan Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội khi được yêu cầu.

Đại biểu Hòa đề nghị làm rõ các trường hợp được coi là "đặc biệt" và chỉ áp dụng quy định này đối với các tổ chức, cá nhân làm việc trong Nhà nước. Ông cho rằng áp dụng quy định này với người dân là không thỏa đáng và ảnh hưởng đến quyền công dân.

Thực tế, tình trạng buôn bán dữ liệu cá nhân đã trở thành vấn đề nhức nhối trong nhiều năm qua. Theo trung tướng Nguyễn Minh Chính, Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an ghi nhận tình trạng dữ liệu cá nhân được rao bán công khai trên các trang web, tài khoản và nhóm trên mạng xã hội.

Các bên bán thậm chí còn cam kết bảo hành và có khả năng cập nhật, trích xuất dữ liệu theo yêu cầu của người mua. Việc thanh toán thường được thực hiện trực tiếp qua tài khoản ngân hàng với nội dung ghi rõ là mua bán dữ liệu.

Trong năm 2023, Bộ Công an đã phát hiện, điều tra và xác minh 16 vụ lộ, rao bán thông tin, bí mật nhà nước và dữ liệu nội bộ trên không gian mạng. Hàng trăm cá nhân, tổ chức liên quan đến các đường dây chiếm đoạt, mua bán dữ liệu quy mô lớn tại Việt Nam đã bị xử lý. Các vụ việc này liên quan đến dung lượng hàng nghìn GB dữ liệu, trong đó có nhiều thông tin cá nhân nhạy cảm.

Dự thảo Luật Dữ liệu đề xuất nhiều nhóm dữ liệu không được phép công khai, bao gồm:

* Dữ liệu cá nhân không được chủ thể dữ liệu đồng ý

* Dữ liệu là bí mật nhà nước

* Dữ liệu tác động đến quốc phòng, an ninh

* Dữ liệu có thể gây nguy hại đến lợi ích của Nhà nước hoặc quan hệ quốc tế

* Dữ liệu ảnh hưởng đến đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng

* Dữ liệu gây nguy hại đến tính mạng, cuộc sống hoặc tài sản của người khác

* Thông tin thuộc bí mật công tác

* Thông tin về cuộc họp nội bộ của cơ quan nhà nước

* Tài liệu do cơ quan nhà nước soạn thảo cho công việc nội bộ

Dự luật sẽ được Quốc hội thông qua theo quy trình một kỳ họp. Việc ban hành và thực thi hiệu quả Luật Dữ liệu sẽ góp phần bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân, ngăn chặn các hành vi phạm tội liên quan đến dữ liệu và đảm bảo an ninh mạng quốc gia.