ĐBSCL Đối Mặt Với Nguy Cơ Thiếu Nước Ngọt Nghiêm Trọng Do Biến Đổi Khí Hậu

Bộ Tài nguyên và Môi trường cảnh báo tình trạng thiếu nước ngọt tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) sẽ trở nên trầm trọng hơn trong tháng 5-2024, với lượng nước thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 19%. Tình hình xâm nhập mặn cũng đang diễn ra sớm hơn và mạnh hơn so với trước đây, đe dọa đến nguồn nước sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp và kinh tế ven biển của khu vực.

Trong những năm gần đây, khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên liên tục phải đối mặt với tình trạng hạn hán và thiếu nước nghiêm trọng. Nguyên nhân chính là tác động của biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của hiện tượng El Nino. Các hiện tượng thời tiết cực đoan này gây ra tình trạng thiếu nước cục bộ, ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất nông nghiệp và đời sống người dân.

Tại ĐBSCL, tác động của biến đổi khí hậu kết hợp với khai thác thượng nguồn khiến tình hình xâm nhập mặn trở nên nghiêm trọng hơn. Trong mùa khô năm 2024, lượng nước về ĐBSCL qua Tân Châu, Châu Đốc trên sông Tiền và sông Hậu dự kiến sẽ chỉ đạt khoảng 75 tỷ m3, thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 8%.

Đặc biệt, trong tháng 5-2024, lượng nước sẽ giảm xuống còn khoảng 11 tỷ m3, thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 19%. Xâm nhập mặn sẽ đạt đỉnh vào trung tuần tháng 3-2024, với độ sâu vào sông Tiền, sông Hậu lên tới 50-65 km.

Thiếu nước ngọt và xâm nhập mặn là những vấn đề nghiêm trọng đe dọa đến đời sống, sản xuất và phát triển kinh tế tại ĐBSCL. Tình trạng thiếu nước sinh hoạt có thể gây ra các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa, đường hô hấp. Xâm nhập mặn làm ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và kinh tế biển.

Nhận thức được tính nghiêm trọng của tình hình, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã triển khai các giải pháp phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn từ năm 2020. Bộ đã bàn giao 10 công trình cấp nước sinh hoạt miễn phí cho các tỉnh Bến Tre, Bạc Liêu, Trà Vinh, Tiền Giang, Cà Mau và Kiên Giang.

Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục đầu tư các công trình thủy lợi lớn tại ĐBSCL, bao gồm các công trình điều tiết mặn - ngọt, dâng nước, trữ nước trên các hệ thống sông lớn. Các công trình này có vai trò bổ sung nước ngọt cho vùng ven biển, phục vụ dân sinh, nuôi trồng thủy sản, sản xuất nông nghiệp và kinh tế biển.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đẩy mạnh đầu tư xây dựng đập, hồ chứa nước lớn, công trình trữ nước phân tán, công trình cấp nước sạch và chống ngập, xử lý và tiêu thoát nước đô thị. Việc phát triển hệ thống hạ tầng này sẽ giúp chủ động trong việc ứng phó với tình trạng thiếu nước và xâm nhập mặn.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ nghiên cứu và triển khai các dự án chuyển nước liên vùng, liên lưu vực để giải quyết vấn đề thiếu nước cục bộ. Các dự án này sẽ giúp cân bằng nguồn nước giữa các khu vực, đảm bảo an ninh nước cho các vùng trọng điểm.

Quản lý bền vững nguồn nước là giải pháp lâu dài để ứng phó với tình trạng thiếu nước và xâm nhập mặn. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng nước và thực hiện các biện pháp bảo vệ nguồn nước.

Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các cơ quan truyền thông để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về tình trạng thiếu nước và xâm nhập mặn. Việc thay đổi hành vi sử dụng nước hợp lý sẽ góp phần bảo vệ và sử dụng bền vững nguồn nước.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế và các quốc gia có kinh nghiệm trong quản lý nguồn nước để học hỏi và áp dụng các giải pháp hiệu quả nhất.