Dự báo mùa đông rét đậm, rét hại và khả năng xuất hiện băng giá, mưa tuyết ở miền Bắc vào tháng 1/2025

Năm nay, hiện tượng El Nino chuyển sang pha trung tính, dự kiến tiếp tục sang La Nina vào tháng 11/2024. Theo quy luật, giai đoạn chuyển pha này sẽ mang đến thời tiết rét cực đoan, thậm chí xuất hiện băng giá, mưa tuyết tại các tỉnh miền núi phía Bắc vào tháng 1/2025.

Dự báo mùa đông rét đậm, rét hại và khả năng xuất hiện băng giá, mưa tuyết ở miền Bắc vào tháng 1/2025

Năm 2024 chứng kiến thời tiết cực đoan ảnh hưởng nhiều mặt đời sống, từ sản xuất, kinh doanh đến chăn nuôi, trồng trọt. Sự chuyển pha giữa các hiện tượng El Nino, pha trung tính và dự kiến sang La Nina vào tháng 11/2024 mang đến những biến đổi bất thường, đặc biệt là về nhiệt độ.

Theo Ông Vũ Anh Tuấn, Phó trưởng phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ cuối tháng 11/2024, tần suất và cường độ hoạt động của không khí lạnh sẽ gia tăng. Từ tháng 12/2024 đến tháng 2/2025 dự báo sẽ có các đợt không khí lạnh mạnh, có khả năng gây rét đậm, rét hại trên diện rộng ở miền Bắc.

Tháng 12 đến tháng 2 là giai đoạn hoạt động mạnh nhất và xuất hiện nhiều nhất của không khí lạnh. Theo quy luật, trong giai đoạn chuyển pha này, miền núi phía Bắc sẽ phải đối mặt với những ngày rét cực đoan, chuyển sang rét đậm và rét hại.

Đồng bằng Bắc Bộ thường có nền nhiệt trung bình khoảng 16,5 - 17 độ C vào tháng 1. Khi không khí lạnh tràn về mạnh, nhiệt độ có thể giảm sâu, gây ra tình trạng rét đậm, rét hại. Dưới 15 độ C được xác định là rét đậm, dưới 13 độ C là rét hại. Dự kiến, nhiệt độ thấp nhất tại đồng bằng có thể xuống 7 - 10 độ C, vùng núi 0 - 4 độ C, vùng núi cao có thể dưới 0 độ C.

Người dân cần đề phòng khả năng xảy ra sương muối, băng giá, thậm chí là mưa tuyết tại miền núi Bắc Bộ trong các tháng mùa đông. TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai, nhận định rằng sự chuyển pha giữa El Nino sang pha trung tính và La Nina sẽ gây ra những biến động bất thường về nhiệt độ.

Mặc dù vẫn sẽ có những đợt nắng ấm xen kẽ, đẩy nhiệt độ vào những ngày nắng nóng, nhưng theo chuyên gia, nhiệt độ trung bình trong một số thời đoạn ngắn sẽ lạnh hơn năm trước khoảng 0,5-0,75 độ C trong những đợt lạnh có gió Đông Bắc ẩm đi vào miền núi phía Bắc, đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

Không chỉ gây lạnh, các đợt lạnh có mưa và mưa phùn cũng sẽ khiến người dân cảm thấy cóng rét hơn. Thời tiết lạnh dự kiến kéo dài từ tháng 12 đến tháng 1 và có thể sang đầu tháng 2, trong đó nhiệt độ thấp nhất được ghi nhận tại khu vực phía Bắc, Đông Bắc và Bắc Trung Bộ.

Chuyên gia Nguyễn Ngọc Huy cho rằng rét đậm, rét hại gây ảnh hưởng lớn đến vật nuôi, gia cầm, nhất là khi kèm theo tuyết rơi như tại Lào Cai, Lai Châu, Đông Bắc hay Quảng Ninh. "Năm nay, thời gian dự báo có rét đậm rét hại rơi vào dịp gần Tết Nguyên đán. Do đó, người dân cần có kế hoạch chủ động, sẵn sàng", ông Huy nhấn mạnh.

Hiện nay, hệ thống dự báo không khí lạnh tương đối chính xác. Dự báo xu hướng có thể đưa ra trước 15 ngày và dự báo chi tiết có thể thực hiện trước 1 tuần. Đối với miền núi phía Bắc, khi nhiệt độ xuống dưới 7 độ C, người dân cần đưa gia súc xuống tránh rét tại các thung lũng. Với con người, khi nhiệt độ xuống dưới 10 độ C, ưu tiên hàng đầu là giữ ấm, đặc biệt là người già và trẻ em.

Để nâng cao năng lực dự báo, Tổng cục Khí tượng Thủy văn đã đưa vào sử dụng hệ thống siêu máy tính CrayXC40. Đây được coi là hệ thống tính toán dự báo khí tượng mạnh nhất khu vực Đông Nam Á, có khả năng thực hiện bài toán dự báo thời tiết ở quy mô 2-3km cho toàn bộ lãnh thổ Việt Nam và Biển Đông; dự báo 3 ngày trong thời gian 30 - 40 phút.

Ngoài ra, Hệ thống trực quan hóa và biên tập dữ liệu dự báo khí tượng (SmartMet) cũng được ứng dụng, giúp tích hợp nhiều loại số liệu quan trắc và số liệu mô hình. Hệ thống này hỗ trợ các dự báo viên phân tích, dự báo các hiện tượng thời tiết cực đoan theo ngày, tuần và tháng.

Chuyên gia Nguyễn Ngọc Huy khuyến cáo người dân cần giữ ấm khi ra khỏi nhà, không ở ngoài trời quá sớm hoặc quá khuya, trừ những người có công việc đặc thù. Người tập thể dục cần chú ý thời điểm lạnh nhất là 5-6h sáng, để tránh nguy cơ đột quỵ hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe. Đặc biệt, người dân không sử dụng bếp than trong phòng kín để tránh ngạt khí độc.