Ga đầu mối đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Ngọc Hồi và Thủ Thiêm thay thế ga trung tâm Hà Nội - TP.HCM

Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam với tổng chiều dài 1.541 km dự kiến sẽ có hai ga đầu mối nằm ở Ngọc Hồi (Hà Nội) và Thủ Thiêm (TP.HCM). Đề xuất này đã được đưa ra sau khi cân nhắc nhiều yếu tố, trong đó có sự hạn chế về quỹ đất và cơ sở hạ tầng tại các khu vực trung tâm của hai thành phố lớn nhất cả nước.

Ga đầu mối đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Ngọc Hồi và Thủ Thiêm thay thế ga trung tâm Hà Nội - TP.HCM

Liên danh Tư vấn TEDI-TRICC-TEDIS, đơn vị đề xuất tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam, đã đưa ra hai lựa chọn cho vị trí ga đầu mối tại Hà Nội và TP.HCM. Đối với Hà Nội, ga Ngọc Hồi được xác định là điểm đầu, trong khi ga Thủ Thiêm đóng vai trò tương tự tại TP.HCM.

Ga đầu mối đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Ngọc Hồi và Thủ Thiêm thay thế ga trung tâm Hà Nội - TP.HCM

Đề xuất này xuất phát từ thực tế quỹ đất eo hẹp và cơ sở hạ tầng không đồng bộ tại các khu vực trung tâm của hai thành phố. Tại Hà Nội, ga Hà Nội hiện tại chỉ có diện tích khoảng 14 ha, không đủ để xây dựng một ga đầu mối quy mô lớn. Tương tự, ga Hòa Hưng tại TP.HCM cũng chỉ có diện tích 17 ha.

Ngoài ra, hệ thống đường bộ quanh các ga trung tâm đều tương đối nhỏ và khó mở rộng, gây khó khăn cho việc kết nối với các phương tiện giao thông khác. Do đó, các quy hoạch của ngành giao thông và thành phố đều thống nhất đưa ga đầu mối của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc Nam ra khỏi khu vực trung tâm.

Ga đầu mối đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Ngọc Hồi và Thủ Thiêm thay thế ga trung tâm Hà Nội - TP.HCM

Với mô hình này, ga đầu mối được bố trí gần trung tâm, nhưng không chạy xuyên tâm như tại Bắc Kinh (Trung Quốc) hay Paris (Pháp). Mô hình này phù hợp với các đô thị trung tâm có quỹ đất hạn chế, nhưng vẫn có khả năng dành quỹ đất để xây dựng ga đầu mối quy mô lớn, tạo không gian cho sự phát triển đô thị.

Tuy nhiên, mô hình này cũng có hạn chế là mức độ tiếp cận của hành khách chưa cao. Để khắc phục hạn chế này, Hà Nội và TP.HCM đã quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị kết nối ga đầu mối với các ga khác trong thành phố, tạo thuận lợi cho việc di chuyển của hành khách.

Ga Ngọc Hồi tại Hà Nội dự kiến được xây dựng tại huyện Thanh Trì, trên diện tích khoảng 250 ha. Ga sẽ bao gồm ga hành khách, ga hàng hóa và depot để chứa tàu, bảo trì và bảo dưỡng. Nhu cầu khách hàng ngày tại ga Ngọc Hồi ước tính khoảng 170.000 người vào năm 2050, với 46.000 người có nhu cầu đi vào trung tâm.

Ga Thủ Thiêm tại TP.HCM dự kiến được xây dựng tại phường An Phú, TP Thủ Đức, trên diện tích khoảng 17,2 ha. Depot Long Trường để bảo dưỡng, sửa chữa tàu sẽ được bố trí gần nút giao cao tốc Long Thành - Dầu Giây và vành đai 3. Nhu cầu khách hàng ngày tại ga Thủ Thiêm ước tính khoảng 137.000 người vào năm 2050, với 41.000 người có nhu cầu đi vào trung tâm.

Để thuận tiện cho hành khách, Hà Nội và TP.HCM đã quy hoạch các tuyến đường sắt đô thị kết nối ga đầu mối với các ga khác trong thành phố. Ngoài ra, cả hai thành phố cũng đang nghiên cứu các tuyến nhánh kết nối ga đầu mối với các cảng hàng không, tạo thuận lợi cho việc di chuyển của hành khách đến và đi từ các tỉnh thành khác.