Hệ thống 5 lò vôi cổ kính của Nhà máy xi măng Long Thọ: Di tích lịch sử cần được bảo tồn

Hệ thống 5 lò vôi gắn với tháp chuyển vật liệu của Nhà máy xi măng Long Thọ cũ, di tích lịch sử hơn 100 năm, được đánh giá là công trình kiến trúc tiêu biểu cho thời kỳ đầu ngành công nghiệp xứ Huế. Hiện nay, công trình này đang được xem xét để cải tạo, bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử.

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính của Nhà máy xi măng Long Thọ: Di tích lịch sử cần được bảo tồn

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính là một phần của Nhà máy xi măng Long Thọ cũ, tiền thân là Xí nghiệp vôi nước Long Thọ do hãng xây dựng tư nhân Bogaert (Pháp) xây dựng vào năm 1896. Nhà máy nằm tại chân đồi Long Thọ, bờ nam sông Hương, đối diện chùa Thiên Mụ, cách trung tâm TP. Huế khoảng 7km về phía tây.

Hệ thống 5 lò vôi được bố trí liên kế nhau theo hình chữ L, được đánh giá là công trình kiến trúc tiêu biểu cho thời kỳ đầu ngành công nghiệp của Huế. Sản phẩm của nhà máy nhằm giải quyết nhu cầu vật liệu cho việc xây dựng hạ tầng cơ sở trong thời kỳ thực dân Pháp đẩy mạnh cai trị tại miền Trung.

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính của Nhà máy xi măng Long Thọ: Di tích lịch sử cần được bảo tồn

Đến năm 1915, Xí nghiệp vôi nước Long Thọ của Bogaert bị sáp nhập vào Công ty vôi nước Long Thọ. Sau đó, nhà máy có vài lần ngưng hoạt động. Vào năm 1976, hoạt động của nhà máy xi măng Long Thọ được khôi phục, xây dựng dây chuyền công nghệ xi măng lò đứng với công suất thiết kế 20.000 tấn/năm.

Đầu những năm 2000, Nhà máy xi măng Long Thọ trở thành "điểm đen" về môi trường, nằm trong danh sách các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng phải di dời theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, do vướng mắc về đền bù giải phóng mặt bằng, đến năm 2021, nhà máy mới được di chuyển hoàn toàn khỏi phường Thủy Biều.

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính của Nhà máy xi măng Long Thọ: Di tích lịch sử cần được bảo tồn

Năm 2021, Sở Xây dựng Thừa Thiên-Huế đã có báo cáo gửi UBND tỉnh xin ý kiến chỉ đạo chỉnh trang, cải tạo một số hạng mục trong khu đất từng tồn tại Nhà máy xi măng Long Thọ cũ. Trong đó, việc bảo tồn và phát huy giá trị lịch sử của hệ thống 5 lò vôi là nội dung quan trọng được đề xuất.

Hiện nay, UBND TP. Huế được giao lập phương án chỉnh trang, cải tạo công trình hệ thống 5 lò vôi gắn với tháp chuyển vật liệu nhằm phục vụ phát triển du lịch, giáo dục thế hệ trẻ và phát huy giá trị lịch sử.

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính của Nhà máy xi măng Long Thọ: Di tích lịch sử cần được bảo tồn

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính cùng với nhà máy vôi nước Long Thọ là những công trình xây dựng ra đời vào thời kỳ phát triển công nghiệp sơ khai của Huế, cách đây hơn 100 năm. Các công trình này mang nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa, khoa học, kỹ thuật và kiến trúc.

Việc bảo tồn và phát huy giá trị của hệ thống 5 lò vôi sẽ góp phần lưu giữ di sản lịch sử của ngành công nghiệp xứ Huế, giáo dục thế hệ trẻ về quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cũng như thúc đẩy phát triển du lịch.

Hệ thống 5 lò vôi cổ kính của Nhà máy xi măng Long Thọ: Di tích lịch sử cần được bảo tồn