Hiện tượng giếng phun kỳ lạ ở Gia Lai: Hé mở bí ẩn về túi khí triệu năm

Giếng phun nước cao nhiều ngày qua tại Gia Lai đã thu hút sự chú ý của nhiều người. Các chuyên gia địa chất giải thích rằng hiện tượng này có thể bắt nguồn từ tổ hợp các túi khí hình thành từ hàng triệu năm trước trong đá bazan. Bài viết sẽ khám phá cơ chế hình thành và rủi ro tiềm ẩn của các túi khí này.

Tây Nguyên được biết đến với nhiều loại đá bazan, một loại đá núi lửa được hình thành từ quá trình phun trào dung nham nguội. Khi dung nham phun trào, nó tạo ra các lỗ hổng hoặc lỗ trống trong đá. Những lỗ hổng này bị niêm phong trong suốt quá trình nguội và cứng lại của bazan.

Hiện tượng giếng phun kỳ lạ ở Gia Lai: Hé mở bí ẩn về túi khí triệu năm

Theo thời gian, các yếu tố như đứt gãy, phong hóa và các hiện tượng vật lý, hóa học khác tạo ra các khe nứt thứ sinh trong đá bazan. Những khe nứt này cho phép các lỗ hổng chứa khí và nước trong đá liên kết với nhau, tạo thành một hệ thống ngầm.

Khi một mũi khoan xuyên qua hệ thống lỗ hổng liên kết, nó tạo ra một con đường thoát cho khí và nước. Áp suất cao bên trong hệ thống buộc khí và nước phun lên mặt đất theo đường mũi khoan.

Hiện tượng giếng phun kỳ lạ ở Gia Lai: Hé mở bí ẩn về túi khí triệu năm

Động đất, như trận động đất độ 5 gần đây ở Kon Tum, có thể gây ra sự dịch chuyển và tạo thêm khe nứt thứ sinh, khiến các lỗ hổng liên kết với nhau và tăng khả năng phun trào.

Các thành phần khí có trong túi khí bao gồm carbon cao, mùi hơi đất đèn lúc đầu (CaC2) và thành phần chính là cácbon đioxit (CO2). CO2 có thể tích tụ trong đất qua quá trình phân hủy của vi sinh vật, đặc biệt là ở những vùng có hoạt động nông nghiệp và thảm thực vật phong phú.

Việc phun trào có thể tạo ra các lỗ rỗng trong đất, tiềm ẩn nguy cơ sụt lún. Tuy nhiên, ở trường hợp này, các chuyên gia cho rằng nguy cơ sụt lún là thấp vì loại đá bazan ở Tây Nguyên có kết cấu cứng chắc.

Khoan giếng dày đặc có thể hạ mực nước ngầm, tạo ra nhiều lỗ rỗng trong đất và tăng nguy cơ sụt lún. Do đó, người dân cần áp dụng các phương pháp khai thác nước ngầm bền vững và cân bằng với hệ sinh thái tự nhiên.

Nếu lượng khí và nước trong đất đủ lớn, quá trình phun trào có thể kéo dài. Các chuyên gia khuyến nghị tìm cách xử lý thích hợp, chẳng hạn như tận dụng nguồn khí và nước cho sản xuất nông nghiệp hoặc lấp lại giếng.

Hiện tượng giếng phun ở Gia Lai cung cấp thông tin chi tiết về sự hình thành và cơ chế hoạt động của các túi khí trong đá bazan. Mặc dù nguy cơ sụt lún là thấp, điều quan trọng là phải quản lý bền vững các nguồn nước ngầm và tránh khoan giếng quá mức để giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn. Sự hiểu biết về các túi khí này có thể hỗ trợ các hoạt động địa chất và thăm dò tài nguyên trong tương lai.