Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại

Hà Nội từng sở hữu 21 cửa ô hoành tráng, nhưng theo thời gian chỉ còn 15 tên tuổi lưu lại trên bản đồ. Hãy cùng ngược dòng lịch sử để khám phá những câu chuyện thú vị ẩn chứa bên trong những cánh cổng này.

Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại

Hà Nội, trái tim của Việt Nam, từng được bảo vệ bởi một hệ thống 21 cửa ô vững chãi. Những cánh cổng này không chỉ đóng vai trò phòng thủ mà còn là điểm giao thương và tụ họp nhộn nhịp. Tuy nhiên, đến năm 1866, dưới thời nhà Nguyễn, số lượng cửa ô đã giảm xuống còn 15 khi thủ đô Thăng Long bị hạ xuống thành tỉnh Hà Nội.

Ô Cầu Dền, nằm tại ngã tư phố Bạch Mai - Đại Cồ Việt - Phố Huế, là một trong những cửa ô nổi tiếng nhất. Trong thế kỷ 19, đây là nơi tấp nập thương lái với các gánh hàng từ khắp nơi đổ về.

Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại

Ô Cựu Lâu, hay còn gọi là Tây Luông, từng trấn giữ vị trí Nhà hát Lớn ngày nay. Sách "Hà Nội giai đoạn 1873-1888" của André Masson đã khắc họa hình ảnh cửa ô này vào năm 1873, mang dáng vẻ uy nghiêm và đồ sộ.

Ô Quan Chưởng, nằm trên phố cùng tên gần cầu Chương Dương, là cửa ô duy nhất còn tồn tại đến ngày nay. Với lối kiến trúc tam quan độc đáo và vọng lâu để canh gác, đây từng là nơi bảo vệ nghiêm ngặt khu phố bên trong.

Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại

Để kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, sự kiện triển lãm "Hà Nội và những cửa ô" được tổ chức từ ngày 7 đến 30 tháng 10 tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I. Triển lãm trưng bày nhiều tư liệu quý giá, tái hiện những góc nhìn lịch sử về hệ thống cửa ô của Hà Nội.

Triển lãm giới thiệu những tư liệu độc đáo như trát công văn của Nha huyện Thọ Xương năm 1856 về việc cắt cử dân phu canh gác cửa ô. Một lá thư khác từ Phòng Quản lý đường bộ Hà Nội vào năm 1893 lại đề nghị phá dỡ Cửa Ô Cầu Giấy do nguy cơ đổ sập.

Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại

Một điểm nhấn của triển lãm là bản đồ Hà Nội năm 1873, liệt kê 15 cửa ô và đánh số từ 1 đến 15 bằng cả tiếng Việt và tiếng Pháp. Bản đồ cung cấp cái nhìn tổng quan về hệ thống cửa ô thời bấy giờ.

Chủ đề triển lãm cũng bao gồm "Cửa ô chiến thắng", tái hiện những khoảnh khắc lịch sử như sự kiện tiếp quản Thủ đô năm 1954 và lễ chào cờ chiến thắng tại sân vận động Cột Cờ. Hình ảnh các chiến sĩ với cờ "Quyết chiến Quyết thắng" của Bác Hồ tràn đầy niềm tự hào và khí thế.

Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại

Triển lãm khép lại bằng chủ đề "Cửa ô Hà Nội hôm nay", điểm lại quá trình phát triển của thành phố trong 70 năm kể từ ngày giải phóng. Những cột mốc đáng nhớ như danh hiệu "Thành phố vì hòa bình" của UNESCO năm 1999 và tư cách thành viên của Mạng lưới thành phố sáng tạo năm 2019 đều được nhắc đến.

Hệ thống cửa ô Hà Nội đã trở thành minh chứng lịch sử cho những thăng trầm và phát triển của thủ đô. Từ 21 cánh cổng ban đầu, 15 cái tên đã lưu lại trong ký ức, trong đó Ô Quan Chưởng vẫn sừng sững như một biểu tượng bất diệt. Ngày nay, khi Hà Nội tiếp tục vươn mình, những cửa ô xưa vẫn nhắc nhớ về một thời kỳ hào hùng và đóng vai trò là những cột mốc đánh dấu chặng đường tiến lên của thành phố.

Khám phá 15 cửa ô xưa của Hà Nội: Từ lịch sử đến hiện tại