Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần

Vào sáng 23/10, một đám cháy lớn đã bất ngờ bùng phát tại chùa Phổ Quang, phá hủy nhiều công trình kiến trúc và cổ vật quý giá, bao gồm cả bảo vật quốc gia - bàn thờ Phật bằng đá thời Trần.

Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần

Chùa Phổ Quang, còn được gọi là chùa Xuân Lũng, là một di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia được xây dựng từ thế kỷ 14. Trước khi xảy ra đám cháy, ngôi chùa vẫn bảo quản vẹn nguyên những giá trị kiến trúc độc đáo của thời Trần.

Chùa Phổ Quang được thiết kế theo kiểu chữ "công", với hai cấp chùa lợp ngói. Chùa cấp trên cao 10 m, dọc 7 m, gồm ba gian với một cửa ra vào. Chùa cấp dưới có diện tích lớn hơn, bao gồm 5 gian.

Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần

Sách Văn khắc Hán Nôm Việt Nam cho biết, chùa Phổ Quang từng được trùng tu nhiều lần, với lần lớn nhất vào năm 1626. Một tấm bia niên đại năm 1634 còn ghi lại bài thơ của Phạm Sư Mạnh về vùng đất này.

Trải qua thăng trầm lịch sử, chùa Phổ Quang xuống cấp nghiêm trọng. UBND tỉnh Phú Thọ đã phê duyệt dự án tu bổ, tôn tạo di tích này từ năm 2016. Một số hạng mục như gác chuông đã được hoàn thành vào năm 2018. Đến tháng 4/2021, công tác trùng tu tiếp tục được thực hiện với tổng mức đầu tư hơn 11 tỷ đồng.

Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần

Công trình đáng chú ý nhất tại chùa Phổ Quang là bàn thờ Phật bằng đá hoa sen, được tạc vào năm 1388 dưới triều Trần Phế Đế. Bệ đá hình hộp chữ nhật, cao hơn 1 m, gồm 71 phiến đá xanh ghép lại với nhau.

Bệ đá hoa sen là một tác phẩm nghệ thuật sâu sắc, với các họa tiết gắn với Phật giáo và cuộc sống của người dân vùng Trung du miền núi Bắc bộ. Hình ảnh bông sen, cá lượn, sư tử vờn, hươu cặp cành hoa được thể hiện sinh động.

Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần

Ngày 25/12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định công nhận bàn thờ Phật bằng đá chùa Phổ Quang là bảo vật quốc gia. Đây là một minh chứng cho giá trị lịch sử và văn hóa của ngôi chùa.

Ngoài bàn thờ Phật, chùa Phổ Quang còn sở hữu nhiều công trình kiến trúc khác như tam quan, gác chuông. Chuông đồng Phổ Quang tự chung được đúc vào năm 1839 cũng là một hiện vật có giá trị.

Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần

Chùa Phổ Quang có bốn ngày lễ chính diễn ra vào Rằm tháng Giêng, ngày 8 tháng 4 (lễ tắm Phật), rằm tháng 7 và ngày 8/12 âm lịch.

Đám cháy xảy ra vào sáng 23/10 đã phá hủy nghiêm trọng khu vực chùa chính, khiến nhiều hiện vật có giá trị lịch sử bị thiêu rụi. Đây là một mất mát không thể bù đắp đối với di sản văn hóa Việt Nam.

Ngọn lửa nghiệt ngã thiêu rụi cổ tự Phổ Quang - Kiệt tác kiến trúc thời Trần