Nữ khoa học gia truyền cảm hứng: Đón nhận thách thức và biến đổi tương lai

Tại Tuần lễ Khoa học Công nghệ và Lễ trao giải VinFuture 2024, hai nhà khoa học nữ tài năng đã chia sẻ những câu chuyện đầy cảm hứng về hành trình theo đuổi khoa học của họ, từ việc giải mã bí ẩn tầng ozone đến tiên phong trong lĩnh vực năng lượng bền vững. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc dám ước mơ, kiên trì theo đuổi đam mê và đóng góp vào một tương lai tốt đẹp hơn thông qua sức mạnh của khoa học.

Nữ khoa học gia truyền cảm hứng: Đón nhận thách thức và biến đổi tương lai

Giáo sư Susan Solomon, Giáo sư Nghiên cứu Môi trường và Hóa học tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture, đã điểm lại hành trình phá vỡ giới hạn của mình trong lĩnh vực khoa học vốn do nam giới thống trị. Bà từng là nhà khoa học nữ duy nhất trong đoàn thám hiểm Nam Cực năm 1986, nơi bà đã khám phá ra cơ chế gây ra "lỗ hổng" tầng ozone do hợp chất CFC. Phát hiện mang tính đột phá này đã dẫn đến Nghị định thư Montreal năm 1987, cấm toàn cầu việc sản xuất và sử dụng CFC, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong bảo vệ "lá chắn sống" của Trái Đất.

Nữ khoa học gia truyền cảm hứng: Đón nhận thách thức và biến đổi tương lai

"Đây là minh chứng thực tế cho thấy khoa học có thể soi đường, định hình chính sách và nâng cao nhận thức cộng đồng", Giáo sư Solomon khẳng định. Bà nhấn mạnh vai trò thiết yếu của nhận thức công chúng trong việc thúc đẩy hành động tập thể, như trường hợp người Mỹ đã giảm sử dụng CFC từ những năm 1970, ngay cả trước khi Nghị định thư Montreal có hiệu lực. "Hành động của từng cá nhân đôi khi có thể thay đổi cả thế giới", bà nhấn mạnh.

Giáo sư Nguyễn Thục Quyên, Giám đốc Trung tâm Polymers và Chất rắn Hữu cơ tại Viện Hệ thống Nano California (CNSI) thuộc Đại học California, Santa Barbara (UCSB) và đồng Chủ tịch Hội đồng Sơ khảo VinFuture, đã chia sẻ một hành trình đầy cảm động từ một cô bé nghèo ở một ngôi làng không có điện tại Việt Nam đến một nhà khoa học hàng đầu trong lĩnh vực năng lượng bền vững tại Hoa Kỳ.

Nữ khoa học gia truyền cảm hứng: Đón nhận thách thức và biến đổi tương lai

"Hồi nhỏ, tôi luôn mơ ước cất ánh sáng mặt trời vào một cái chai để làm đèn học ban đêm", Giáo sư Quyên nhớ lại. "Nhiều năm sau, tôi đã biến ước mơ đó thành hiện thực với nghiên cứu về pin mặt trời hữu cơ". Giáo sư Quyên hiện đang dẫn đầu các công trình nghiên cứu về chất bán dẫn hữu cơ, một công nghệ đầy hứa hẹn trong lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Giáo sư Quyên tin tưởng rằng Việt Nam, với bờ biển dài và nguồn năng lượng mặt trời dồi dào, có tiềm năng trở thành quốc gia tiên phong trong phát triển năng lượng tái tạo. Ngoài ra, bà còn thúc giục thế hệ trẻ tập trung vào thực hành và phát triển kỹ năng làm việc nhóm để giải quyết các vấn đề phức tạp.

Nữ khoa học gia truyền cảm hứng: Đón nhận thách thức và biến đổi tương lai

Trong một sự kiện riêng biệt, Giáo sư Yann LeCun, "cha đẻ của AI" và Giám đốc Khoa học AI tại Meta, đã chia sẻ tầm nhìn của mình về tương lai của trí tuệ nhân tạo (AI) tại hội thảo "Tương lai của AI" ở Đại học Khoa học Tự nhiên. Giáo sư LeCun nhấn mạnh rằng AI hiện vẫn còn hạn chế trong các nhiệm vụ đòi hỏi tư duy logic phức tạp. Theo ông, mục tiêu tương lai là đạt đến "trình độ con người" thông qua phương pháp học tự giám sát từ dữ liệu thế giới thực.

"AI không chỉ là công cụ hỗ trợ công nghệ mà còn là nền tảng giúp giải quyết nhiều thách thức xã hội và kinh tế", ông khẳng định. Giáo sư LeCun khuyến khích sinh viên Việt Nam tăng cường kiến thức toán học và vật lý, cũng như tham gia các dự án mã nguồn mở để vượt qua các rào cản công nghệ.

Tuần lễ Khoa học VinFuture đóng vai trò là cầu nối quan trọng giữa các nhà khoa học hàng đầu thế giới với cộng đồng khoa học Việt Nam. Các câu chuyện của Giáo sư Solomon, Giáo sư Quyên và Giáo sư LeCun đã truyền cảm hứng sâu sắc cho thế hệ trẻ Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh vai trò của khoa học trong việc định hình một tương lai bền vững hơn.