Thiếu công bằng thuế GTGT: Phân bón nội địa chịu thiệt 10 năm qua

Trong suốt một thập kỷ qua, phân bón không chịu thuế GTGT theo Luật thuế 71, tạo ra sự cạnh tranh không công bằng giữa sản phẩm trong nước và hàng nhập khẩu, gây thiệt hại cho cả Nhà nước, nông dân và doanh nghiệp sản xuất phân bón nội địa.

Thiếu công bằng thuế GTGT: Phân bón nội địa chịu thiệt 10 năm qua

Luật thuế 71 năm 2014 (Luật thuế 71) quy định phân bón không chịu thuế GTGT. Quy định này đã tạo ra một bất lợi đáng kể cho phân bón trong nước so với hàng nhập khẩu, làm méo mó thị trường và gây thiệt hại cho các bên liên quan.

Do không phải đóng thuế GTGT, phân bón nhập khẩu có lợi thế đáng kể so với sản phẩm nội địa. Ví dụ, nếu giá phân bón trong nước là 107 đồng, trong đó 7 đồng là thuế GTGT đầu vào, thì hàng nhập khẩu chỉ cần bán với giá 100 đồng là đã đạt lợi nhuận ngang bằng. Sự chênh lệch về giá này khiến phân bón nhập khẩu dễ dàng chiếm lĩnh thị phần, gây áp lực lên các nhà sản xuất trong nước.

Vào thời điểm cao điểm, nhu cầu phân bón tăng cao, hàng nhập khẩu có thể bán với giá gần bằng hàng trong nước, chẳng hạn 106 đồng, để cạnh tranh tốt hơn và thu về lợi nhuận siêu ngạch. Ngược lại, vào mùa vụ thấp điểm, phân bón nhập khẩu có thể bán giá thấp hơn đáng kể, chẳng hạn 103 đồng, để đảm bảo tiêu thụ và vẫn thu được lợi nhuận.

Thiếu công bằng thuế GTGT khiến Nhà nước mất đi nguồn thu đáng kể từ hàng nhập khẩu, ước tính lên đến 1.000-2.000 tỷ đồng mỗi năm. Số tiền này lẽ ra có thể được sử dụng để hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, đầu tư cơ sở hạ tầng và các mục đích công ích khác.

Nông dân phải mua phân bón với giá cao hơn do không áp thuế GTGT 5%. Điều này làm tăng chi phí sản xuất, giảm thu nhập và hạn chế khả năng tiếp cận nguồn phân bón chất lượng cao. Thêm vào đó, nhiều loại phân bón nhập khẩu kém chất lượng, gây ảnh hưởng đến môi trường và năng suất mùa màng.

Doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước gặp khó khăn do không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Điều này khiến dòng tiền thâm hụt, nguồn vốn hạn hẹp và giảm động lực đầu tư phát triển. Các công ty như Phân bón Phú Mỹ và Phân bón Cà Mau ước tính chi phí sản xuất tăng thêm hơn 400 tỷ đồng mỗi năm do không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Sự suy yếu của ngành sản xuất phân bón trong nước có thể dẫn đến nguy cơ mất tự chủ nguồn phân bón và đe dọa an ninh lương thực. Việc phụ thuộc vào hàng nhập khẩu khiến nước ta dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như biến động giá cả hoặc gián đoạn nguồn cung.

Để giải quyết những bất cập trên, cần thiết phải áp dụng trở lại thuế GTGT 5% đối với phân bón, như trước thời điểm ban hành Luật thuế 71. Biện pháp này sẽ tạo ra sự công bằng trong cạnh tranh, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp, tăng nguồn thu cho Nhà nước và đảm bảo an ninh lương thực cho đất nước.