Tiêu đề

**Tiêu đề**: Xe chiến đấu bộ binh XCB-01: Niềm tự hào của công nghiệp quốc phòng Việt Nam

**Sapo**: Trải qua ba năm nghiên cứu và phát triển, xe chiến đấu bộ binh XCB-01 đã chính thức lộ diện tại triển lãm Quốc phòng, đánh dấu một bước tiến vượt bậc trong khả năng tự chủ về công nghệ vũ khí của Việt Nam.

Tiêu đề

**Bài viết**:

Với sự tham gia của nhiều đơn vị và viện nghiên cứu trong và ngoài quân đội, xe chiến đấu bộ binh XCB-01 đã chính thức được trình làng tại Triển lãm Quốc phòng Quốc tế 2024 tại sân bay Gia Lâm, Hà Nội.

Tiêu đề

XCB-01 là một tổ hợp vũ khí hiện đại, được tích hợp công nghệ từ hơn 30 chuyên ngành kỹ thuật quân sự. Với sứ mệnh là xe chiến đấu cơ động bộ binh, XCB-01 có khả năng đột kích tiêu diệt các mục tiêu quan trọng của đối phương. Kíp xe gồm ba người: trưởng xe, lái xe, pháo thủ và có thể chở thêm tám bộ binh.

Phó cục trưởng Cục Quản lý Công nghệ, Đại tá Lê Anh Sơn, người được giao nhiệm vụ phát triển XCB-01, cho biết tính cơ động là yếu tố quyết định trong chiến tranh hiện đại. Quân đội hiện đại cần tinh gọn và mạnh, đồng nghĩa với việc phải cơ động nhanh. Do đó, việc chế tạo một xe chiến đấu bộ binh hiện đại cho toàn quân là nhiệm vụ cấp bách.

Tiêu đề

Năm 2021, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng đã đề xuất và được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ nghiên cứu và chế tạo xe chiến đấu bộ binh có tính năng hiện đại, phù hợp với điều kiện tác chiến của Việt Nam.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy bộ binh có đặc điểm cơ động chưa cao. Trong các cuộc xung đột trên thế giới, quân đội các nước phương Tây thường sử dụng xe tăng hạng nặng để đánh phá mục tiêu. Tuy nhiên, xe tăng có điểm yếu là trọng lượng nặng, khả năng xoay trở kém trong những điều kiện nền đất yếu, khu vực đô thị chật hẹp và dễ trở thành mục tiêu tấn công của UAV cảm tử.

Tiêu đề

Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, nhóm quyết định áp dụng những công nghệ hiện đại nhất cho XCB-01 tương đương với khí tài của Nga, Mỹ, nhưng phải phù hợp với điều kiện tác chiến tại Việt Nam, nơi có nhiều rừng núi và sông ngòi.

XCB-01 có thể ngang hàng về kích thước, khối lượng với xe thiết giáp M113 của Mỹ và xe chiến đấu bộ binh BMP-1 của Nga. Tuy nhiên, XCB-01 không hề kém cạnh về cả ba yếu tố quan trọng nhất đối với một xe thiết giáp: tính cơ động, vũ khí, khí tài và khả năng bảo vệ.

Về khả năng cơ động, XCB-01 đạt tốc độ tối đa 65 km/h trên đường nhựa và 40-45 km/h trên đường đất. Xe có cơ chế bơi bằng xích với tốc độ 7 km/h. Bình nhiên liệu đảm bảo hành trình khoảng 550 km. Xe có thể vượt dốc nghiêng 30 độ, tường cao 0,7 m, hào rộng 2,5 m. Hệ thống thông tin liên lạc sử dụng sóng ngắn, nhảy tần để khắc chế tác chiến điện tử, ngăn chặn phá sóng và tối ưu hóa khả năng bảo mật.

Về hệ thống vũ khí, XCB-01 được trang bị pháo nòng trơn 73 mm có hệ thống nạp đạn tự động để tiêu diệt mục tiêu xe thiết giáp; súng đại liên 7,62 mm song song với pháo chính; súng phòng không 12,7 mm tiêu diệt mục tiêu trên không bay thấp hoặc mái nhà; tổ hợp tên lửa chống tăng B72. Việc tích hợp cụm súng phòng không 12,7 mm giúp nâng cao khả năng tác chiến phòng không, thích ứng tốt với tác chiến hiện đại có sử dụng UAV và tác chiến trong đô thị.

XCB-01 được trang bị kính ngắm kiểu tiềm vòng, đa kênh ngày và đêm ứng dụng công nghệ ảnh nhiệt, tích hợp đo xa laser. Công nghệ mới giúp tăng đáng kể cự ly quan sát và nhận diện mục tiêu.

Đại tá Sơn cho biết, trong quá trình xây dựng những nguyên mẫu đầu tiên, nhóm nghiên cứu gặp khó khăn trong việc tăng khả năng chống đạn cho hệ thống giáp và phải cân bằng khối lượng để đảm bảo tính cơ động. Sau nhiều ngày nghiên cứu và cân nhắc kỹ lưỡng, nhóm đã quyết định kết hợp tấm giáp kim loại với chất liệu composite để giảm trọng lượng vỏ xe. Nhờ vậy, xe vẫn đáp ứng tiêu chuẩn chống đạn STANAG 4569 của NATO.

Điểm tự hào lớn nhất của nhóm nghiên cứu là chế tạo thành công hệ thống phóng đạn khói. Đây là công nghệ bảo vệ hiện đại, từng được Nga áp dụng hiệu quả trên chiến trường trong cuộc xung đột với Ukraine. Hệ thống phát hiện và cảnh báo chiếu xạ laser được đồng bộ với dàn phóng đạn khói trên tháp pháo. Khi phát hiện bị khóa mục tiêu, xe lập tức quay nòng pháo về phía mục tiêu nhả đạn, tạo ra màn khói ngụy trang chống laser, hồng ngoại, giúp lẩn trốn và ra khỏi vùng nguy hiểm.

Tuy nhiên, Phó cục trưởng Cục Quản lý Công nghệ cũng thừa nhận việc phát triển và tự chủ công nghệ vũ khí tại Việt Nam còn nhiều khó khăn. Hiện số cán bộ, nhà khoa học có khả năng thiết kế tổ hợp vũ khí còn rất ít. Hầu hết các chuyên gia Việt Nam đều được đào tạo ở Nga hoặc Liên Xô trước đây, nhưng phần lớn chỉ ở mức cơ bản về khai thác, sử dụng và bảo đảm kỹ thuật cho vũ khí, khí tài. Rất ít người có khả năng thiết kế, chế tạo sản phẩm vũ khí phức tạp, hàm lượng công nghệ cao.

"Các nước không bao giờ cung cấp công nghệ lõi, công nghệ nền của những sản phẩm chủ chốt. Kỹ sư của chúng tôi phải tự mày mò, nghiên cứu để giải mã", ông Sơn nói.

Giai đoạn khó khăn nhất khi phát triển XCB-01 là lúc nhóm đưa mẫu sản phẩm đầu tiên vào thử nghiệm. Là người đứng đầu nhóm nghiên cứu, ông Sơn nhận thức được đây là quy trình nghiêm ngặt, phải đảm bảo an toàn cho tổ công tác.

"Mỗi lần thử nghiệm, chúng tôi hồi hộp chờ đợi kết quả, tự hỏi các tính toán của mình có đúng không. Đó là thời điểm tưởng chừng như nút thắt", Đại tá Sơn nhớ lại.

Hiện nay, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng đã tự chủ được khâu thiết kế và chế tạo XCB-01. Đại tá Sơn cho biết, so với chi phí nhập khẩu một mẫu xe chiến đấu bộ binh tương tự, việc tự chủ đã giúp quân đội giảm được 50% chi phí.

Theo lãnh đạo Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, việc nghiên cứu và chế tạo thành công xe chiến đấu bộ binh XCB-01 trong nước là cơ sở và tiền đề để chế tạo các phương tiện chiến đấu cơ động khác như pháo tự hành, xe tăng, trang bị cho quân đội. Điều này cũng đánh dấu bước phát triển trong nghiên cứu và chế tạo vũ khí mới, đáp ứng nhu cầu trang bị cho quân đội "tinh, gọn, mạnh", góp phần xây dựng nền quốc phòng chủ động, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại.