Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài

Tòa thánh Tây Ninh, công trình biểu tượng của đạo Cao Đài, đã tồn tại gần một thế kỷ mà không hề xuống cấp, chứng thực cho sự sáng tạo và niềm tin mãnh liệt của những người sáng lập đạo.

Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài

Tòa thánh Tây Ninh được khởi công xây dựng vào năm 1931, sau 5 năm đạo Cao Đài được thành lập. Nhóm nhân sĩ sáng lập đạo đã chọn một khu rừng rộng 50 ha ở làng Long Thành, thuộc huyện Hòa Thành (cách TP Tây Ninh 5 km) để xây dựng tổ đình của đạo. Vị trí này được quan niệm là long mạch, nằm trên 6 mạch nước ngầm hội tụ, giúp bảo vệ long mạch, trấn yểm để người dân, đất nước được yên bình.

Tòa thánh Tây Ninh có tổng diện tích hơn 2.000 m2, thiết kế dài gần 100 m, rộng 22 m, phần cao nhất 36 m. Công trình nằm trong khuôn viên hình thang rộng khoảng một km có hàng rào bao bọc với 12 cửa. Đức hộ pháp Phạm Công Tắc đã chỉ huy việc xây dựng công trình dù không có bản vẽ thiết kế hay kỹ sư xây dựng.

Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài

Lối vào chính diện Tòa thánh là cổng Chánh Môn cao 36 m, ngang 60 m, được xây năm 1965. Cửa Chánh Môn chỉ mở 5 năm một lần vào ngày khai đạo để tiếp khách. Đến năm 1968, bửu tháp Đức Hộ Pháp Phạm Công Tắc được xây dựng để đặt hài cốt của ông.

Phía sau bửu tháp là hai pho tượng Xa Nặc chạy bộ theo Đức Thích Ca đang cưỡi ngựa tầm đạo. Tượng này được đúc bằng xi măng, chạm trổ sắc sảo từ năm 1927 đến nay vẫn kiên cố, không có dấu hiệu hao mòn. Trước Tòa thánh là một khuôn viên rộng lớn có dựng cột phướn, treo lá phướn dài 12 m với ba màu xanh, đỏ, vàng trên nền có họa tiết Thiên nhãn và chữ Hán.

Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài

Trên bức tường hai bên cửa vào Tòa thánh chạm khắc hai phù điêu đối lập của ông ác và ông thiện. Một người mang rìu, cầm ngọc hồi, người còn lại cầm thanh đao tượng trưng cho việc ủng hộ việc thiện và trừng phạt những người có tâm ác. Dù đã hàng chục năm, hai bức phù điêu vẫn không có dấu hiệu nứt nẻ, chỉ bị ngã màu sơn.

Bên trong Tòa thánh được chia thành ba phần theo hướng đông sang tây: Bát quái đài, cửu trùng đài và hiệp thiên đài. Phần mái gắn liền với cửu trùng đài là nghinh phong đài, còn hai tháp chuông và trống gắn trên cửu trùng đài. Do thời điểm xây dựng vật liệu khan hiếm, người xây đã dùng tre để đổ bêtông làm 156 cột trụ, trộn thêm khoai, sắn, các loại củ gia cố ô sen thiên nhãn ở hai vách tường Tòa thánh và dùng mảnh sành chén, dĩa vỡ để gắn lên các pho tượng, phù điêu trang trí.

Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài

Phần đặc biệt nhất của Toà thánh là quả cầu Càn Khôn được làm bằng khung thép có đường kính 3,33 m, tượng trưng cho con số mang tới điều lành. Biểu tượng của đạo Cao Đài là hình một con mắt nằm trong hình tam giác, tượng trưng cho Thượng đế.

Trên phần mái của Tòa thánh có dựng Long Mã mang Hà Đồ chạy từ hướng đông sang tây, hàm ý tôn giáo phát triển từ phương đông đến phương tây của thế giới. Đầu Long Mã hướng về phía đông, tức luôn nhìn về cội nguồn. Thiết kế này được ghép từ hàng nghìn mảnh sành chén, dĩa vỡ.

Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài

Xung quanh Tòa thánh có gần 100 kiến trúc tôn giáo như đền thờ, các cơ quan Đạo, Bửu tháp chư Chức sắc cao cấp đến nay vẫn nguyên vẹn. Ngoài Tòa thánh, các chức sắc của đạo Cao Đài còn dựng lên chợ, trường học, trạm xá, sắp xếp khu nhà ở của người dân theo hình bàn cờ trong một vùng rộng lớn.

Tôn chỉ của đạo Cao Đài là lấy sự thương yêu làm nền tảng, lấy nhân nghĩa làm phương châm hành đạo, lấy việc phụng sự chúng sinh làm hành động, lấy sự cứu rỗi các chơn linh làm cứu cánh. Tòa thánh Tây Ninh thường tổ chức hai ngày lễ Hội yến Diêu Trì Cung và Vía Đức Chí Tôn vào tháng Giêng và tháng 8 âm lịch luôn thu hút hàng chục nghìn người tham dự.

Tòa thánh Tây Ninh: Biểu tượng bất diệt của đạo Cao Đài