UBND Quảng Nam từ chối khai quật ngôi mộ cổ nghi liên quan đến nữ sĩ Hồ Xuân Hương

UBND tỉnh Quảng Nam đã chính thức phản hồi văn bản đề xuất khai quật ngôi mộ cổ vô thừa nhận được cho là có liên quan đến phần mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, đưa ra lý do không đủ cơ sở khoa học để thực hiện. Các chuyên gia văn hóa cũng đồng tình với quan điểm này.

UBND Quảng Nam từ chối khai quật ngôi mộ cổ nghi liên quan đến nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Bà Nghiêm Thị Hằng, một nhà thơ và nhà báo trú tại Hà Nội, đã đề xuất khai quật ngôi mộ cổ vô thừa nhận tại phường An Sơn, thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. Bà cho rằng ngôi mộ này có liên quan đến phần mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, dựa trên các luận cứ được nêu trong cuốn sách "Giải mã bí ẩn nữ sĩ Hồ Xuân Hương" do bà xuất bản vào tháng 10/2021.

Bà Hằng khẳng định đã có nhiều lần điền dã về Tam Kỳ để tìm kiếm dấu tích ngôi mộ của Hồ Xuân Hương. Sau khi tiếp cận với ngôi mộ cổ có minh bia tên Huỳnh Hoàn Nhân, được xây dựng vào năm 1850, bà cho rằng đây chính là nơi chôn cất của nữ sĩ. Bà lập luận rằng ngôi mộ là mộ cải cát, không phải mộ dài chôn một lần theo phong tục của các ngôi mộ cổ trong vùng.

UBND Quảng Nam từ chối khai quật ngôi mộ cổ nghi liên quan đến nữ sĩ Hồ Xuân Hương

UBND thành phố Tam Kỳ và Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đã có phản hồi chính thức về đề xuất khai quật của bà Nghiêm Thị Hằng. Sau khi xem xét các luận cứ được đưa ra, UBND tỉnh Quảng Nam không thống nhất với đề xuất này. Theo UBND tỉnh, chưa có đủ cơ sở khoa học để chứng minh ngôi mộ có liên quan đến phần mộ của Hồ Xuân Hương.

PGS. TS Trương Quốc Bình, nguyên Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa, nhận định rằng quan điểm không đồng ý khai quật ngôi mộ cổ nghi của Hồ Xuân Hương mà UBND tỉnh Quảng Nam đưa ra là hợp lý. Ông nhấn mạnh rằng việc khai quật chỉ được tiến hành bởi các cơ quan chuyên môn và nhà khoa học. Nhóm nghiên cứu của bà Nghiêm Thị Hằng chỉ tiến hành khảo sát, tìm hiểu văn bia và đưa ra giả thiết, nhưng giả thiết này chưa có đủ căn cứ khoa học.

UBND Quảng Nam từ chối khai quật ngôi mộ cổ nghi liên quan đến nữ sĩ Hồ Xuân Hương

Ông Bình cũng lưu ý rằng việc khai quật phải tuân thủ quy định pháp luật. Không thể tùy tiện đào bới hoặc xâm phạm mộ vô chủ. Nhà nước khuyến khích xã hội hóa trong công tác bảo vệ di sản văn hóa, nhưng việc khai quật phải có giấy phép của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Điều 11 Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số 86/2008/QĐ-BVHTTDL quy định rằng các tổ chức được thăm dò, khai quật khảo cổ gồm:

* Cơ quan nghiên cứu khảo cổ học của Nhà nước

* Trường đại học có bộ môn khảo cổ học

* Bảo tàng và Ban Quản lý di tích của Nhà nước có chức năng nghiên cứu khảo cổ

* Hội có chức năng nghiên cứu khảo cổ ở Trung ương

Nhóm nghiên cứu của bà Nghiêm Thị Hằng không đáp ứng các tiêu chí nêu trên, do đó, họ không đủ tư cách để thực hiện việc khai quật ngôi mộ cổ nghi liên quan đến Hồ Xuân Hương.

Bảo tàng Quảng Nam đã tiến hành khảo sát kiến trúc ngôi mộ và dập, dịch các văn khắc trên bia mộ. Tuy nhiên, những nghiên cứu này cũng không đủ để chứng minh ngôi mộ có liên quan đến Hồ Xuân Hương.

Việc khai quật ngôi mộ cổ nghi liên quan đến Hồ Xuân Hương cần được cân nhắc kỹ lưỡng trên cơ sở khoa học. Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Nam và các chuyên gia văn hóa đã đưa ra quan điểm không nhất trí với đề xuất khai quật vì chưa có đủ căn cứ khoa học. Công tác bảo vệ di sản văn hóa phải tuân thủ đúng quy định pháp luật và chỉ được thực hiện bởi các cơ quan có thẩm quyền.