Vạch lộ trình phát triển giao thông công cộng Hà Nội đến năm 2030: Chi phí thấp, hiệu quả cao

Kiến trúc sư Trần Huy Ánh đề xuất lựa chọn mô hình chi phí thấp, hiệu quả cao cho hệ thống giao thông công cộng Hà Nội đến năm 2030, đầu tư theo từng giai đoạn ngắn hạn, trung và dài hạn để khai thác tối đa lợi thế hiện có và đạt được mục tiêu 400.000 khách/ngày.

Vạch lộ trình phát triển giao thông công cộng Hà Nội đến năm 2030: Chi phí thấp, hiệu quả cao

Theo KTS. Trần Huy Ánh, mặc dù đầu tư gần 18 tỷ USD vào dự án bus xanh và dự án phát triển đường sắt đô thị (ĐSĐT), nhưng mỗi ngày hệ thống giao thông công cộng Hà Nội chỉ đáp ứng được khoảng 3 triệu lượt đi. Tình trạng này là do nguồn đầu tư còn hạn chế, nguồn nhân lực phụ thuộc vào nước ngoài và quy hoạch hướng tuyến chưa phù hợp với nhu cầu di chuyển.

Ông Ánh đề xuất lựa chọn mô hình có chi phí đầu tư thấp và hiệu quả cao, đầu tư theo từng giai đoạn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Theo đó, tất cả hạ tầng dưới đường ray thuộc sở hữu công và có phương án thu hồi vốn ngay từ trước khi triển khai. Cần khuyến khích tối đa các doanh nghiệp đầu tư toàn bộ phần thiết bị hạ tầng, toa xe và vận hành khai thác.

Tại Tokyo, hệ thống ĐSĐT được đầu tư và quản lý bởi nhiều công ty tư nhân, đảm bảo tính hiệu quả và an toàn. Trong khi đó, Seoul triển khai mô hình hợp tác công-tư, với phần hạ tầng thuộc sở hữu nhà nước và phần vận hành khai thác do các tập đoàn tư nhân đảm nhiệm.

Mô hình JAK LINGKO của thành phố Jakarta tích hợp tất cả các loại hình GTCC, liên kết đa phương tiện và có chính sách ưu đãi khuyến khích cư dân sử dụng nhiều phương tiện giao thông công cộng. Mô hình này giúp cư dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ GTCC với giá cả khác nhau để di chuyển đến mọi nơi trong thành phố.

Từ những mô hình thành công, Hà Nội nên lựa chọn mô hình chi phí đầu tư thấp, hiệu quả cao, đầu tư theo từng giai đoạn. Phát triển GTCC lồng ghép với các công trình công cộng và tái thiết đô thị sẽ hình thành nền kinh tế cung cấp dịch vụ giao thông đô thị với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế.

Để hoàn thành mục tiêu 96,8km ĐSĐT đến năm 2030, Hà Nội cần có giải pháp huy động nguồn vốn phù hợp. Ngân sách thành phố sẽ giữ vai trò chủ đạo, ưu tiên tập trung bố trí nguồn lực trong kế hoạch đầu tư công trung hạn. Đồng thời, cần khai thác hiệu quả nguồn lực từ quỹ đất và cân đối vốn bổ sung từ ngân sách Trung ương.

Phát triển hệ thống giao thông công cộng là cơ hội để cộng đồng xã hội thụ hưởng các lợi ích công cộng, tăng sinh kế và tham gia cung cấp dịch vụ giao thông giá rẻ. Lựa chọn mô hình chi phí thấp, hiệu quả cao cùng với việc đầu tư theo từng giai đoạn sẽ giúp Hà Nội đạt được mục tiêu 400.000 khách/ngày, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân và thúc đẩy sự phát triển bền vững của đô thị.